Ludicas, son sorsas d’un plaser partejat entre adultes e dròlles. Meton en jòc lo còs, la votz, las sonoritats e lo ritme. Crèan un espaci imaginari que cadun i pòt jogar un ròtle. An una valor universala, ne trobam dins cada lenga, lors tematicas fòrça divèrsas se crosan sovent d’un parçan a l’autre. D’unas se semblan talament que malgrat l’aluènhament se pausa la question d’una rasiga comuna e del viatge que faguèron. E mai se s’acaban diferentament, lo ritme, las intonacions, l’esquèma narratiu pareisson meteis coma aquelas doas, la primièra es en Cajun e ven de Loisiana, la segonda d’Occitania.
Timariron
« Timariron ron ron
Ti canard lé posé dedans
Celle-là l’a vu
Celle-là l’a tué
Celle-là l’a plumé
Celle-là l’a cuit
Chui chui cui
Celle-là l’a tout tout tout mangé. »
La Lebreta
» Sus aquela planeta
passèt una lebreta
Aquel d’aquí la vegèt
Aquel d’aquí l’a tuèt
Aquel d’aquí la mangèt
E aquel d’aquí diguèt
Piu piu piu
I a pas res per ieu. »
Pòdon aver un ròtle essencial dins los procediments de transmission e d’aprendissatge. Lors beneficis son nombroses.
Dins lo domeni lengatgièr, son un dels punts de rescontre de la lenga mairala, un mejan de jogar amb los mots, d’enriquir lo vocabulari. Pel costat repetitiu e ludic, ofrisson un seguretat de comunicacion que balha a l’enfant jove de gaubi per s’endralhar dins l’acte de paraula per una lenga autra. Pel ritme e la pulsacion, existís dins las comptinas un fenomèn de comptatge, e mai s’apareis pas d’un biais clar. Las comptinas numericas elas permeton de se familiarizar amb los nombres. Assòcian sovent los sons al moviment. Pel fach de ligar lo ritme e lo lengatge als gèstes, fan trabalhar, dins lo domeni psicomotor, la lateralitat e l’expression corporala.
Son transmesas oralament e fan partida de la memòria collectiva. Son inspiradas d’un biais de viure, s’acòrdan als moments de cada jorn o pòdon èsser lo rebat d’eveniments. En escrivent aquel article, la cançoneta de Gavroche dins les Misérables de V. Hugo me tòrna en cap : « Je suis tombée par terre, c’est la faute à Voltaire. Le nez dans le ruisseau, c’est la faute à Rousseau... ».
L’occitan es ric de comptinas, formulas, viralengas, cançonetas e dispausa d’un repertòri bèl e divèrs. Me sembla que cal pas trantalhar d’i posar dedins per transmetre aquela partida de la lenga e de la cultura. Ne voliái partejar una que descobriguèri dins l’edicion de collectatges « Al canton » faches a Roerga. Se sona « Cabra, siás-tu cabra ? », es dicha per Arlette Grimal e foguèt collectada a Vilafranca de Panat. L’espaci imaginari que crèa, los gèstes que l’acompanhan, lo dialòg qu’es contat e lo fenomèn de comptage balhèron als escolans un plaser d’escota e l’enveja de se l’apoderar.
Vaquí lo ligam. Bona escota.
Emilia Tisné e la còla