Sobre los chamins d’Auvèrnha e de Velai, me fai plaseir d’anar veire, e d’anar parlar. Coma possible, surat, dins las condicions actualas, bei los locutors naturals de la lenga qu’ausissèm pas totjorn dins las escòlas Calandretas. En efeit, tròbe enteressant dins un « biais antropologic » coma d’ensenhaire e dins un projècte de revitalizacion de la lenga, de faire lo ligam entre los vièlhs e los joves : entre las generacions de locutors. Maugrat ‘na annada complicada per faire ‘na bona etnògrafia, trobam totjorn de las possibilitats.
Ne vos voliái còntar quauquas nòtas de ‘na petiòta etnògrafía faita sobre lo platèu dau Mezenc, a l’est dau Velai, dins ‘questa region de transicion dialectala entre auvernhat e vivaroaupenc. Ajudat per daus parents d’escolans, z-ai racontrat dos vièlhs boriaires a la retirada.
Jogavan los « rebels » de la COVID19. Deviái gardar la masqueta ? Eticament, oc-es, segurament, mas etnògraficament ? Deviái pas passar per lo « bòbò de la citat » (segon v-eles) en portant la masquèta. Deja que saguere presentat coma un « intelectuau ensenhant l’occitan », deviái mòstrar de la ratenguda per ganhar lor confiança. Lo covise tornava belcòp a l’entorn daus problemas dau vialatge e de las animositats entre vialas, ont son las calandretas (e l’occitan) e campanhas ont son los locutors naturaus (e lo patés). Lor laissave alòra se tornar trobar a l’entorn de ‘queste cafè ‘melhorat : eschamjavon sobre las maniganças dins lo vialatge, los afaires correntes, bei ‘na lenga eschampilhada d’occitanismes e de biais de dire occitans. E pertant, me prevenián a la mieuna ‘ribada : “ – mas t’embobinas ! Parlem pas l’occitan aquí, lo patés solament ! – a la Calandreta dau Puèi en lai, se parla l’occitan oc-es mas quò’s la lenga dau meigjorn !”. ‘Na respònsa ben comuna en Occitania. Mas, lo Felip, après m’aver explicat que se parlava pas mai lo patés dins la familha e que l’aviá màs ausit un pauc coma quò chas lo veisin (tot aquò bei l’espiada sceptica de la sieuna filha), s’exclamet a la ‘ribada de son petiòt-garçon : “E ! Coma quò vai lo petiòt ? ”, me fasent un virat d’uelh.
Per segre…
Estève Rogier e la còla